Çankaya İlçesi, Maltepe Mahallesi’nde yer alan Kumrular İkamet Sitesi yüksek yoğunluklu konut üretimini yerleşim ölçeğinde çözen, kütleler arası ilişkinin arazi ile uyumlu bir biçimde ele alındığı, modern mimarlık dilinin dengeli cephe kurgusu ve doluluk-boşluk oranları ile ortaya çıkarıldığı uluslararası stildeki özgün örneklerden birisidir. Mimari projeleri Yüksek Mühendis Mimar Orhan Bolak, Yüksek Mühendis Mimar Orhan Bozkurt ve Yüksek Mühendis Mimar Gazanfer Beken tarafından hazırlanan Kumrular İkamet Sitesi, Emlak ve Kredi Bankası’nın Ankara’da konut üretimi için ortak olduğu Ankara İmar Limited Ortaklığı tarafından gerçekleştirilmiştir. Üç bloktan oluşan konut yerleşiminin mimari projeleri, 1956 yılında onaylanmıştır. 1961 yılında hazırlanan tadilat projesi ile konut yerleşimine sergi salonu ve konferans salonu eklenmiştir. Yapının özgün projesinde bu mekânlar lokanta ve gece kulübü olarak tasarlanmıştır. Kumrular İkamet Sitesi kentsel ölçekte, güneyinde konumlanan Saraçoğlu Mahallesi ile kurduğu ilişki ile ön plana çıkmaktadır. Zemin ve iki bodrum katlı üç ayrı kütlenin ortak kullanım mekânları ile birleştirildiği Kumrular İkamet Sitesi’nde üç normal kattan oluşan iki blok ile sekiz normal kat ve projede gazino olarak kullanımı önerilen bir teras kattan oluşan bir blok bulunmaktadır. Yapı kompleksi uzun yıllar Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Teknik Uygulama Araştırma Merkezi binası olarak kullanılmıştır.

Kumrular İkamet Sitesi üç yatay prizmatik kütlenin, lokanta ve gece kulübü olarak tasarlanan, ancak sonraki yıllarda konferans ve sergi salonlarına dönüştürülen ortak kullanım mekânlarının bulunduğu bir ara kütle ile birleştirilmesinden oluşan “U” plan şemasına sahiptir. Bu şema yerleşimin kullanıcılarına özel bir iç bahçenin ortaya çıkartılmasına olanak vermiştir. Yerleşimde Necatibey Caddesi’ne cepheli dokuz katlı blok yatay bir hacim olarak yerleştirilmiştir. Bu blokta ticari mekânların bulunduğu zemin kat geniş camekânlar ve önlerinde yer alan sundurma ile diğer katlardan ayrılmıştır. Bu kısmın üzerinde yer alan asma katlar yarı-geçirgen yüzeylerle vurgulanmıştır. Üst katlarda yer alan daireler cepheye geniş cam yüzeylerle yansıtılmıştır. Bu yüzeylerin altlarına tüm cephe boyunca uzanan yatay betonarme yüzeyler yapıda güçlü bir yatay etki oluşturmaktayken, bu etki ana kütleye eklenen balkon çıkmaları ile dengelenmiştir. Merkezde yer alan balkonlar diyagonal biçimde cepheye yerleştirilerek cephede hareketlilik sağlanmıştır. Düşük yoğunluklu diğer iki blokta dengeli ve simetrik bir cephe yaklaşımı benimsenerek, yatay yüzeyler yine balkon çıkmaları ile düşeyde dengelenmeye çalışılmıştır. Ortak kullanım alanlarının Kumrular Sokağı karşılayan cephelerinde geniş camekân yüzeyler ve sundurmalarla sokakla bütünleşme öngörülmüştür.

Kumrular İkamet Sitesi dört ayrı plan şemasına sahip dairelerden meydana gelmiştir. Konut yerleşiminde A Blok iki merkez çekirdek sirkülasyon etrafına yerleştirilen iki ayrı tipteki dairelerden oluşmaktayken, B ve C Blokları tek bir merkez sirkülasyon etrafında yer alan ayrı ayrı plan şemalarına sahip dairelerden oluşmaktadır. Her bloğun çekirdek sirkülasyonlarında dairesel formda merdivenler kullanılarak, ferah sirkülasyon alanları tanımlanmıştır. A Blokta köşelerde küçük bir antre ile salon ve mutfak gibi ortak kullanım alanlarına ulaşılan, yatak odası ve banyonun yer aldığı küçük daireler çözümlenmiş; merkeze ise bir duvarla oturma ve yemek mekânından ayrılan ve tuvalet ve mutfak hacimlerine bir holle bağlanan bir antreden ulaşılan ve yatak odasına erişimin salondan sağlandığı daire yerleştirilmiştir. Diğer bloklarda ise mutfak ve tuvalet gibi ıslak hacimlerle ilişkili olan ve yemek ve oturma alanlarından bir duvarla ayrılan antreden giriş yapılan ve özel yaşam mekânlarının bir koridorla diğer alanlardan ayrıldığı plan şeması kullanılmıştır. Bu çerçevede Kumrular İkamet Sitesi içinde bulunduğu bölgedeki yapılaşma ile ilişki kuran bir ölçeği benimseyen, sokak ve bahçe ile bütünleşen mekânları bünyesinde barındıran, ama aynı zamanda kullanıcısına mahremiyet sağlayan özel alanlar yaratan, uluslararası üslupta üretilmiş özgün ve önemli konut yerleşimlerinden birisidir.

Projeler için aşağıda yer alan kaynaktan yararlanılmıştır:
Yaren, Nur (2012) “Kumrular İkamet Sitesi”, AH 544 Architectural History Research Studio: The Modern Capital City Ankara, ODTÜ.