Altındağ İlçesi, Necatibey Mahallesi’nde bulunan M. Canlı Apartmanı’nın projesi 1948 yılına tarihlenmekte olup, yapının tasarımcısı bilinmemektedir. Firuzağa Sokak boyunca dönemin milletvekillerinin kullanımı amacıyla bitişik nizamda inşa edilmiş apartmanlardan olan yapı; bodrum kat, zemin kat, üç normal kat ve çekme kattan oluşmaktadır.

M. Canlı Apartmanı, oturduğu parsele uygun olarak kareye yakın bir dikdörtgen forma sahiptir. Yapının girişi dönem yapılarında çokça görüldüğü üzere sokak kotundan yükseltilmiş, yapının kütlesi birinci kattan itibaren sokağa çıkma yapacak şekilde tasarlanmıştır. Tasarımcı bu şekilde bodrum kat mekânlarının da doğal ışık almasını sağlamıştır. M. Canlı Apartmanı’nda ilk dikkat çeken husus yol cephesindeki hareketli düzendir. Bitişik nizamda inşa edilen yapıda tasarımcı yol cephesine özen göstermiş, uygun form ve boyutta açıklıklar ve çıkmalarla tekdüzelikten uzaklaşmayı amaçlamıştır. Dönem yapılarında sıkça görülen açıklıklar etrafında yer alan silmeler giriş kapısını özelleştirmiş ve vurgulamıştır.

Yapıda dolaşım, giriş kapısından üç basamak yüksekte bulunan bir koridora bağlanan “L” şeklinde döner merdivenle sağlanmaktadır. Bodrum katında depolar bulunan yapının zemin katında girişin hemen solunda yer alan ve bir oda ve banyodan oluşan kapıcı bölümünün yanı sıra farklı plan çözümlerine sahip biri tek diğeri iki odalı iki farklı daire bulunmaktadır. Yapının devamındaki katlarda alışılageldiği üzere aynı plan düzeni kendini tekrarlar. Dolaşımın merkezde yer aldığı bu düzende her katta ikişer odalı üç daire planlanmıştır. Dairelerin ıslak mekânları birbirlerine ve biri merdivenin arkasında diğeri sol yan cephede yer alan aydınlıklara dayandırılarak çözülmüştür. Dairelerden birinde mutfak konum olarak girişe en uzak yerde çözülmüş, bir diğerinde banyo odalara uzak ve girişe en yakın noktada yer almıştır. Kütle kararları ve dengeli cephesiyle M. Canlı Apartmanı dönem yapılarına tipik bir örnek olarak önem taşımaktadır.

Hülya Oruş
Görüşmeyi Yapanlar: Umut Şumnu, Ece Akay Şumnu
Görüşmeyi Derleyen: Umut Şumnu
Görüşme Yapılan Kişi: Hülya Oruş

Görüşmeden Derlenen Bilgiler
Hülya Oruç 43 yıldır, 1950’lerin sonundan beri aynı yerde yaşamaktadır. Tüm çocukluğu, gençliği burada geçmiş ve şimdi de yaşlılığı burada geçmektedir. Hiç taşınmamış olan Oruç, bölgedeki değişimlere tanıklık etmiştir.

Eskiden bölgede daha çok konut yapısı varken, şimdi bu değişmiş ve çoğunlukla işyeri olmuştur. Ek olarak, bölgede daha ciddi konut yoğunluğu varken, çok daha nitelikli bir kullanıcı profilinin var olduğu bilinmektedir.

Bu profili açıklamak için sokağın başındaki Erzurumlu Apartmanı özel bir örnektir. Hülya Oruç tarafından bu apartmanın ilk milletvekillerinden birisi tarafından yaptırılmış olduğu ve apartmanın içerisinden piyano seslerinin geldiği anlatılmıştır. Camları kemerli olan bu apartman hiçbir tadilat görmemiştir. Birsen Hanım adında bir kadın apartmanı satın almış, ve tamamen orijinale yakın şekilde muhafaza etmiştir. Aslan ayaklı küvetlerinin bile durduğu aktarılmıştır. Benzer bir şekilde mahallede kadınların sokağa şapkasız çıkmadıkları ve fötr şapkasız bir beyle karşılaşmanın imkansız olduğu belirtilmiştir.

Bölgenin ikinci önemli konut yapısı şu an köşede otel olarak işlev gören yapıdır. Bu yapının eski adı Atlas Apartmanı'dır ve ayakkabıcı İbrahim Atlas’a aittir. O dönemde göze çarpan bu yapıların dışındaki yapıların çoğu sonradan yapılmıştır.

Zaman içinde bölgenin dokusu kullanıcı profili anlamında çok fazla bozulmuştur. Konut sayısının azalması, işyerlerinin çoğalması, ilk sakinlerin başka yerlere taşınması ve yerine “farklı kültürlere” sahip insanların gelmesi mahalleyi çok etkilemiştir.

Genel olarak apartmanı sevmeyen Hülya Oruç için mahalle/ muhit daha önemlidir. Hatırladığı kadarıyla, apartmanın bir mimarı yoktur; apartman Rum kalfalar tarafından yapılmıştır. Oruç için apartmanın en karakteristik elemanları merdivenin yanındaki aydınlıktır. Apartmanın girişindeki tarihin olduğu tabelanın da apartman yapıldığından beri var olduğu kullanıcı tarafından ifade edilmiştir.

Apartmanda toplam 14 daire vardır. Hepsi konut olarak yapılmış ve hala da tamamı konut olarak kullanılmaktadır. Apartmanın sahibi daireleri işyerlerine vermemek için direnmektedir. Hülya Oruç oturduğu dairede çok az tadilat yapmıştır. Dairenin doğramaları, kapıları ve kapı kulpları orijinaldir. Mozaik yer döşemesi daha sonradan yapılan parkenin altında kalmıştır. Mahalledeki sosyal yaşantının dışında özellikle çocukken Büyük Millet Meclisi'nin altında “Balıklı Havuz” dedikleri yere sık sık gittiğinden söz eden kullanıcı orada top oynadığını hatırlamaktadır.